We wtorek, 4 listopada 2025 r., w Przemyślu odbyła się konferencja naukowa „Debitum pastoralis officii” z dziejów diecezji przemyskiej w metropolii halickiej w 650-lecie jej powstania. Spotkanie rozpoczęła Eucharystia w Bazylice Archikatedralnej, której przewodniczył bp Witalij Skomarowski, przewodniczący Konferencji Episkopatu Ukrainy i ordynariusz diecezji łuckiej na Ukrainie.
We wstępie do Mszy świętej abp Adam Szal przypomniał, że diecezja halicka powstała dokładnie 13 lutego 1675 roku na mocy bulli papieskiej Debitum pastoralis officii, którą podpisał ówczesny papież Grzegorz XI. – Na mocy tej bulli powstała metropolia halicka, która później została przemianowana na metropolię lwowską – wyjaśniał hierarcha. – Z biegiem lat struktura metropolii halickiej, czy lwowskiej, ulegała transformacji, a dzisiaj czujemy się w jakimś sensie spadkobiercami tej bulli – dodał i krótko przedstawił okoliczności powstania bulli.
– Dzisiaj dziękujemy Panu Bogu za te lata, za te wieki, które minęły od tej buli. Jednocześnie polecamy Panu Bogu „nasze teraz”, prosząc o Boże błogosławieństwo dla tych diecezji, które w jakimś sensie są spadkobiercami tej metropolii Halickiej – powiedział abp Szal witając bp. Witalija Skomarowskiego z Ukrainy, który przewodniczył Eucharystii. – Módlmy się o to, aby to dziedzictwo wieków, niełatwe dziedzictwo, cieszyło się Bożym błogosławieństwem, Bożą opieką – prosił metropolita przemyski.
W okolicznościowej homilii bp Witalij Skomarowski podkreślił 650-lecie Metropolii Halickiej, obejmującej diecezje: halicką, przemyską, włodzimierską i chełmską. Biskup zaznacza, że Kościół łaciński trwale zakorzenił się na tych ziemiach.
W homilii hierarcha wspomniał o misjonarzach z Zakonu Braci Mniejszych (Franciszkanach), którzy głosili Ewangelię pokoju i pojednania, a ich klasztory stały się ośrodkami wiary, nauki i kultury. Z ich grona wywodził się bł. Jakub Strzemię, który został metropolitą halickim, znany z modlitwy, ascezy i miłosierdzia.
Kaznodzieja wśród pasterzy diecezji przemyskiej wyróżnił szczególnie Macieja Janinę, biskupa, który kładł fundamenty pod struktury diecezjalne. Wymieniono również postacie takie jak św. Jan z Dukli, bp Wacław Hieronim Sierakowski, św. Józef Sebastian Pelczar, bł. ks. Jan Balicki raz abp Ignacy Tokarczuk.
Biskup Skomorowski podkreślił, że historia diecezji przemyskiej i metropolii halickiej to historia ludzi gorliwych, wiernych i wytrwałych, którzy budowali parafie, zakładali szkoły i tworzyli dzieła miłosierdzia. Wspomniał też o żywej tradycji podtrzymywanej przez Kościół przemyski, który utrzymuje związki z Metropolią Lwowską. – To jest ta żywa tradycja, na której stoimy dzisiaj jak na skale. Tę tradycje podtrzymuje Kościół przemyski i dzisiaj na czele ze swoim metropolitą arcybiskupem Adamem podtrzymując związki z Metropolią Lwowską – zaznaczył hierarcha.
W obliczu współczesnych wyzwań, takich jak sekularyzacja i zanik poczucia grzechu, biskup wezwał do gorliwego wypełniania zadań w Kościele, wzywając rodziców do chrześcijańskiego wychowania dzieci, młodych do odwagi w przyznawaniu się do wiary, kapłanów do wierności powołaniu, siostry zakonne do świadectwa modlitwy, a świeckich do obecności w świecie z duchem Ewangelii. – Kościół przemyski, jeśli ma być wierny swojej historii, musi pozostać Kościołem żywej wiary, pokornej służby i misyjnej gorliwości – podkreślił bp Skomorowski. – To właśnie z tej diecezji wyszło wielu misjonarzy i kapłanów, którzy poszli służyć na wschód, do Ameryki, do Afryki, by głosić Chrystusa. Niech ta gorliwość nie zgaśnie! Niech każde nowe pokolenia odkrywa swoje miejsce w historii zbawienia! – apelował.
Biskup zakończył homilię zakończyła się podziękowaniem za 650 lat wiary, modlitwy, cierpienia i nadziei, oraz za wszystkich pasterzy i wiernych, którzy przyczynili się do rozwoju Kościoła. – Niech bł. Jakub Strzemię przypomina nam, że Kościół wzrastał w prostocie i pokorze serca. Niech św. Józef Sebastian Pelczar uczy nas, że świętość to codzienna wierność obowiązkom. Niech bł. Jan Balicki pokazuje, że największe dzieła rodzą się na kolanach ciszy modlitwy – prosił hierarcha. – Niech św. Jan z Dukli przypomina, że pokora i cierpliwość to najpewniejsza droga do Boga – dodał.
– Niech więc Duch Święty rozpali w nas ogień gorliwości, abyśmy tak jak nasi poprzednicy byli wiernymi świadkami Chrystusa w naszych czasach – zakończył homilię bp Skomorowski.
Wraz z przewodniczącym Konferencji Episkopatu Ukrainy Eucharystię koncelebrował abp Adam Szal, bp Jan Wątroba, bp Marian Rojek, bp Edward Białogłowski, bp Stanisław Jamrozek, bp Krzysztof Chudzio oraz licznie przybyli kapłani.
Po modlitwie w przemyskiej archikatedrze uczestnicy spotkania przeszli do auli Instytutu Teologicznego przy w murach Wyższego Seminarium Duchownego w Przemyślu, gdzie w dwóch sesjach zaprezentowano historyczne referaty. Wśród prelegentów byli: prof. dr hab. Stanisław A. Sroka (Uniwersytet Jagielloński), dr hab. Tomasz Graff, prof. UPJPII (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), dr Jacek Krochmal (Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie), ks. dr Henryk Borcz (Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu), dr Agata Dworzak (Uniwersytet Jagielloński), prof. dr hab. Tomasz Pudłocki (Uniwersytet Jagielloński), ks. prof. dr hab. Józef Wołczański (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie), dr hab. Marek Šmíd, ks. mgr Piotr H. Adamczyk (Uniwersytet Południowych Czech), ks. dr hab. Sławomir Zych (Katolicki Uniwersytet Lubelski), dr Bartosz Walicki (Instytut Teologiczno-Pastoralny w Rzeszowie), ks. dr Marcin Kapłon (Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu) oraz ks. prof. dr hab. Stanisław Nabywaniec (Uniwersytet Rzeszowski).
Patronat honorowy nad konferencją objął abp Adam Szal, metropolita przemyski. Konferencja została zorganizowana przez Archidiecezję Przemyską Obrządku Łacińskiego, Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu i Wyższe Seminarium Duchowne w Przemyślu.
Tekst: Łukasz Sztolf
Zdjęcia: kl. Krzysztof Zawada
