wtorek, 26 sierpnia, 2025

ROK JUBILEUSZOWY 2025

Strona głównaWydział Nauki KatolickiejDobór tematów katechez w poszczególnych klasach

Dobór tematów katechez w poszczególnych klasach

W związku z redukcją godzin lekcji religii do jednej tygodniowo, redaktorzy podręczników zaproponowali następujący dobór tematów w poszczególnych klasach.


KLASA I

  1. Dziękujemy za wakacje (1)[1].
  2. Spotykam się z Bogiem (4).
  3. Kościół domem Bożym (6).
  4. Znaki, które mówią o Bogu (7).
  5. Znak krzyża moją modlitwą (8).
  6. Bóg stwarza świat (11).
  7. Bóg stwarza anioły (13).
  8. Bóg stwarza człowieka (14).
  9. Bóg mówi do mnie w Piśmie Świętym (20).
  10. * Modlimy się na różańcu (21[2]).
  11. * Święci kochają Jezusa (22).
  12. * Modlimy się za zmarłych (23).
  13. * Czekamy na Jezusa w Adwencie (25).
  14. * Święty Mikołaj uczy nas dobroci (26).
  15. * Świętujemy Boże Narodzenie (27).
  16. * Oddajemy pokłon Panu Jezusowi (28).
  17. Jestem dzieckiem Boga (32).
  18. Bóg mówi w sumieniu (34).
  19. Staram się być lepszy (35).
  20. Rozmawiam z Bogiem (36).
  21. Mówię do Boga „Ojcze” (37).
  22. Bóg opiekuje się moją rodziną (39).
  23. W rodzinie wzajemnie sobie pomagamy (47).
  24. Kościół jest moją rodziną (49).
  25. Maryja – Matka Jezusa i nasza (43,44).
  26. * Rozpoczynamy Wieli Post (50).
  27. * Świętujemy Niedzielę Palmową (52).
  28. * Spotkanie w Wieczerniku (53).
  29. * Jezus umiera na krzyżu (54).
  30. * Jezus zmartwychwstał (56).
  31. * Jezus wstępuje do nieba (57).
  32. * Prosimy o dobre wakacje (60).

KLASA II

  1. Moje wakacje z Bogiem (1).
  2. Bóg kochającym Ojcem (3).
  3. Nieposłuszeństwo pierwszych ludzi (4).
  4. Bóg obiecuje Zbawiciela (5).
  5. Jezus Chrystus zapowiedzianym Zbawicielem (8).
  6. Jezus nas naucza (11).
  7. Jezus nas uzdrawia (12).
  8. Jezus przebacza nam grzechy (13).
  9. Jezus uczy nas modlitwy (14).
  10. Jezus oddaje za nas życie (15).
  11. Jezus zbawia nas w sakramentach (18).
  12. Jezus uzdrawia nas w sakramentach (19).
  13. Jezus jednoczy nas w sakramentach (20).
  14. * Symbole Adwentu (26).
  15. * Boże Narodzenie (27).
  16. * Objawienia Matki Bożej w Lourdes (29).
  17. * Święty Dominik Savio (30).
  18. Kościół Jezusa Chrystusa (31).
  19. Papież głową Kościoła na ziemi (33).
  20. Przykazania wskazują drogę do Królestwa Bożego (36).
  21. Kościół wspólnotą miłości (37).
  22. Żyję w Kościele (38).
  23. Kościół żyje Eucharystią (39).
  24. Słucham swojego sumienia (42).
  25. Jestem odpowiedzialny ze siebie (43).
  26. Jestem odpowiedzialny za Kościół (45).
  27. Duch Święty darem Jezusa (47).
  28. * Środa Popielcowa i postanowienia wielkopostne (54).
  29. * Wielki Tydzień (56).
  30. * Jezus żyje (58).
  31. * Jezus Miłosierny (59).
  32. * Czas wolny w życiu chrześcijanina (61).

KLASA III

  1. Pogłębiamy przyjaźń z Jezusem (1).
  2. Rozmawiam z Bogiem Ojcem (2).
  3. Modlitwą wyznaję wiarę (10).
  4. Sakramenty znakami spotkania z Bogiem (14).
  5. Dekalog – Bóg troszczy się o człowieka (15).
  6. Bóg jest jedyny (16).
  7. Imię Boga jest święte (17).
  8. Dzień święty (18).
  9. Szanuję rodziców (19).
  10. Troszczę się o życie i zdrowie (20).
  11. Chcę mieć serce czyste i szczere (21).
  12. Cieszę się z tego co mam (22).
  13. Mówię dobrze o innych (23).
  14. Grzech odrzuceniem miłości Boga (25).
  15. Bóg przebacza człowiekowi (26).
  16. Spotykam się z Jezusem w sakramencie pokuty i pojednania (27).
  17. * Święty Stanisław Kostka (30).
  18. Rachunek sumienia (32).
  19. Żal za grzechy i postanowienie poprawy (33).
  20. Szczera spowiedź (34).
  21. Zadośćuczynienie Panu Bogu i bliźniemu (35).
  22. Niedziela – pierwszy dzień tygodnia (36).
  23. Świętowanie niedzieli (37).
  24. Ustanowienie Eucharystii (43).
  25. Jezus mówi do nas podczas liturgii Słowa (45).
  26. Jezus jest obecny pod postaciami chleba i wina (46).
  27. Eucharystia uczy nas miłości (47).
  28. Godne przyjęcie Komunii Świętej (48).
  29. Błogosławieństwo nas umacnia (49).
  30. * Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa (56).
  31. * Pierwsze piątki miesiąca (60).

KLASA IV

  1. Na katechezie pogłębiam więź z Jezusem (1).
  2. Spotykam się i rozmawiam z Jezusem (2).
  3. Słucham Słowa Bożego (3).
  4. Swoim życiem daję świadectwo o Jezusie (4).
  5. Poznaję Jezusa w Ewangelii (5).
  6. Jezus daje mi siebie (6).
  7. Oddaję Jezusowi życie (7).
  8. Eucharystia uczy mnie naśladowania Jezusa w codziennym życiu (9).
  9. Wiara pomaga mi ufać Jezusowi (11).
  10. Eucharystia buduje i umacnia wspólnotę Kościoła (12).
  11. Żyję we wspólnocie Kościoła (13).
  12. Dziękuję Bogu przez cały rok (18).
  13. Dziękuję Jezusowi za znak miłości – krzyż (20).
  14. Grzech zrywa moją przyjaźń z Jezusem (21).
  15. Grzech niszczy mnie i wspólnotę (22).
  16. Przyjmuję dar Bożego miłosierdzia (23).
  17. Wyrażam miłosierdzie w uczynkach (26).
  18. Uwielbiam Boga Stworzyciela świata (35).
  19. Adoruję Jezusa w Najświętszym Sakramencie (39).
  20. Cuda eucharystyczne uwielbieniem Boga (40).
  21. Uwielbiam Boga w Trójcy Przenajświętszej (41).
  22. * Modlę się na różańcu (42).
  23. * Żywy pomnik wdzięczności dla św. Jana Pawła II (44).
  24. * Poznaję Archaniołów (50).
  25. * W modlitwie pamiętam o Ojczyźnie (51).
  26. * Wybieram Jezusa na swojego Króla (52).
  27. * Czekam na Jezusa (53).
  28. * Cieszę się z narodzin Jezusa (54)
  29. * Z Jezusem zaczynam Wielki Post (55).
  30. * Z Jezusem przeżywam Triduum Paschalne (57).
  31. * Chcę żyć z Bogiem w czasie wakacji (60).

KLASA V

  1. Źródła ludzkiego szczęścia (1).
  2. Słowo Boże w Piśmie Świętym i Tradycji (4).
  3. Powstanie Pisma Świętego (6).
  4. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu (7).
  5. Bóg Stwórca świata (8)
  6. Człowiek obrazem Boga (9).
  7. Grzech pierworodny (12).
  8. Dzieje Abrahama i Izaaka (17).
  9. Jakub wzorem zawierzenia Bogu (18).
  10. Historia Józefa Egipskiego (19).
  11. Powołanie Mojżesza (21).
  12. Wyjście z niewoli egipskiej (22).
  13. Przymierze na Synaju (23).
  14. Jezus Chrystus obiecanym Mesjaszem (24).
  15. Jezus naucza w przypowieściach (26).
  16. Tajemnica miłosierdzia Bożego w przypowieściach (27).
  17. Męka i śmierć Zbawiciela (24).
  18. Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa (29).
  19. Maryja w historii zbawienia (30).
  20. Powołanie Apostołów (31).
  21. Święty Piotr pierwszym papieżem (32).
  22. Zesłanie Ducha Świętego (33).
  23. Święty Paweł Apostołem Narodów (36).
  24. Pierwsze wspólnoty chrześcijańskie (41).
  25. Święci Cyryl i Metody apostołami Słowian (44).
  26. Podział Kościoła (45).
  27. Polska przyjmuje chrześcijaństwo (48).
  28. Rozwój życia wiary w Polsce (51).
  29. Święta Jadwiga opiekunka ubogich (52).
  30. * Rok liturgiczny (53).
  31. * Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa (62).
  32. * Kult maryjny w Polsce (63).

KLASA VI

  1. Relacje wiary i wiedzy (1).
  2. Człowiek i jego godność (2).
  3. Św. Jan Paweł II zatroskany o miłość Ojczyzny (7).
  4. Samuel – prorok słuchający Bożego słowa (8).
  5. Król Dawid Bożym wybrańcem (9).
  6. Król Salomon – roztropny władca Izraela (10).
  7. Izajasz – ewangelista Starego Testamentu (11).
  8. Jeremiasz – prorok Bożej sprawiedliwości i miłosierdzia (12).
  9. Ezechiel – Boży przewodnik na czas niewoli (14).
  10. Hiob – wzór mężnej wiary, odwagi i cierpliwości (16).
  11. Narodzenie i dzieciństwo Jezusa (19).
  12. Jezus Chrystus prawdziwym człowiekiem (20).
  13. Jezus Chrystus prawdziwym Bogiem (21).
  14. Ojczyzna Pana Jezusa (22).
  15. Chrzest Jezusa (23).
  16. Objawienie w Kanie Galilejskiej (24).
  17. Przemienienie na Górze Tabor (26).
  18. Cuda Jezusa (28).
  19. Liturgia Kościoła (31).
  20. Sakramenty źródłem życia Kościoła (32).
  21. Chrzest święty początkiem drogi do Ojca (33).
  22. Sakrament bierzmowania wezwaniem do życia wiarą (34).
  23. Eucharystia ofiarą Chrystusa i Kościoła (35).
  24. Zbawienne owoce sakramentu pokuty i pojednania (37).
  25. Sakrament namaszczenia chorych umocnieniem w cierpieniu (39).
  26. Sakrament święceń udziałem w misji i mocy Chrystusa (40).
  27. Sakrament małżeństwa żywym obrazem miłości Chrystusa i Kościoła (41).
  28. Sakramentalia umocnieniem wiary (42).
  29. * Aniołowie w historii zbawienia (52).
  30. * Różaniec streszczeniem Ewangelii (53).
  31. * Uroczystość Wszystkich Świętych i wspomnienie wiernych zmarłych (54,55).

KLASA VII

  1. Sens i wartość ludzkiego życia (1).
  2. Człowiek w relacji z Bogiem i bliźnim (2).
  3. Modlitwa w życiu człowieka (3).
  4. Dekalog Bożym darem (4).
  5. Nie będziesz miał bogów cudzych przede Mną (5)
  6. Nie będziesz brał imienia Pana, Boga swego, nadaremnie (6)
  7. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił (7).
  8. Ewangelia – serce Pisma Świętego (8).
  9. Jezus głosi Królestwo Boże (10).
  10. Jezus uzdrawia człowieka (11).
  11. Jezus objawia swoją Boską moc (12).
  12. Kim jest Duch Święty? (19).
  13. Zesłanie Ducha Świętego (20).
  14. Dary i owoce Ducha Świętego (22.23).
  15. Głos sumienia (25).
  16. Czcij ojca swego i matkę swoją (27).
  17. Nie zabijaj (28).
  18. Nie cudzołóż (29).
  19. Nie kradnij (30).
  20. Nie mów fałszywego świadectwa (31).
  21. Nie pożądaj żony bliźniego swego (32).
  22. Ani żadnej rzeczy (33).
  23. Bóg zawsze obecny w historii
  24. Chrześcijaństwo a judaizm (37).
  25. Chrześcijaństwo a islam (38).
  26. Chrześcijaństwo a religie i filozofie Dalekiego Wschodu (39).
  27. Sekty zagrożeniem dla życia i wiary (40).
  28. Odpowiedzialność świeckich za Kościół (51).
  29. * Podwyższenie Krzyża Świętego (53).
  30. * Przewodnicy Adwentu (55).
  31. * Narodzenie Pańskie (56).

KLASA VIII

  1. Piękno i wartość życia (1).
  2. Bóg źródłem miłości (2).
  3. Różne oblicza miłości (3).
  4. Przykazanie miłości Boga i bliźniego (4).
  5. Powołanie jako realizacja przykazania miłości (5).
  6. Chrześcijański sens śmierci (7).
  7. Czyściec jako dojrzewanie do miłości (8).
  8. Niebo radością zbawionych (9).
  9. Życie chrześcijańskie drogą do wiecznego szczęścia (11).
  10. Potrzeba i znaczenie modlitwy chrześcijańskiej (13).
  11. Jezus Chrystus nauczycielem i wzorem modlitwy (15).
  12. Liturgia źródłem i szczytem modlitwy chrześcijańskiej (16).
  13. Modlitwa Pańska programem życia chrześcijanin (17).
  14. Duch Święty i jego dary (18).
  15. Bierzmowanie umocnieniem wiary (19).
  16. Odwaga wyznawania wiary (20).
  17. Obrona wiary we współczesnym świecie (21).
  18. Błogosławieni ubodzy w duchu (25).
  19. Błogosławieni, którzy się smucą (26).
  20. Błogosławieni cisi (27).
  21. Błogosławieni, którzy łakną i pragną sprawiedliwości (28).
  22. Błogosławieni miłosierni (29).
  23. Błogosławieni czystego serca (30).
  24. Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój (31).
  25. Błogosławieni, którzy cierpią prześladowanie dla sprawiedliwości (32).
  26. Świadectwo miłości rodziny Ulmów (40).
  27. Ksiądz Franciszek Blachnicki duszpasterzem młodzieży (42).
  28. Błogosławiony ksiądz Jerzy Popiełuszko świadkiem prawdy (43).
  29. Błogosławiony kard. Stefan Wyszyński – prymas i mąż stanu (44).
  30. Święty ojciec Pio świadkiem posłuszeństwa Chrystusowi i Kościołowi (46).
  31. Święta Matka Teresa z Kalkuty w służbie życia i ubogich (47).
  32. * Triduum Paschalne centrum roku liturgicznego (57).

SZKOŁY PONADPODSTAWOWE


KLASA I

  1. Koncepcja powstania świata (1).
  2. Kim jest człowiek? (2).
  3. Chrześcijańska wizja człowieka (3).
  4. Najpopularniejsza księga świata (6).
  5. Powstanie Biblii chrześcijańskiej (7).
  6. Jak rozumieć teksty biblijne? (8).
  7. Bóg stworzył mężczyznę i kobietę (10).
  8. Być kobietą, być mężczyzną (11).
  9. Grzech odrzuceniem miłości (15).
  10. Największa miłość (16).
  11. Jezus z Nazaretu postacią historyczną (21).
  12. Wiarygodność chrześcijaństwa (22).
  13. Wiarygodność Kościoła katolickiego (23).
  14. Przymioty Kościoła katolickiego (24).
  15. Główne wyznania chrześcijańskie (25).
  16. Judaizm a chrześcijaństwo (27).
  17. Islam a chrześcijaństwo (28).
  18. Religie Wschodu a chrześcijaństwo (29).
  19. Wróżby i zabobony a wiara chrześcijańska (30).
  20. Ateizm a zbawienie (31).
  21. Losy człowieka po śmierci (32)
  22. Bóg sędzią sprawiedliwym (38).
  23. Bóg bogaty w miłosierdzie (39).
  24. Prześladowania pierwszych chrześcijan (41).
  25. Kościół strażnikiem wiary (42).
  26. Wyprawy krzyżowe (46).
  27. Inkwizycja – prawda i mity (47).

KLASA II

  1. Wiara i nauka w poznawaniu prawdy (1).
  2. Powstanie świata a istnienie Boga (2).
  3. Historia odkupienia świata (4).
  4. Boskość Jezusa Chrystusa (5).
  5. Nauczanie Jezusa Chrystusa (6).
  6. Wiara odpowiedzią na Boże Objawienie (8).
  7. Istnienie i znaczenie prawdy (10).
  8. Zbawienie w Kościele katolickim (13).
  9. Wyznanie wiary Kościoła (16).
  10. Niebezpieczeństwo ze strony sekt (18).
  11. Bożki naszych czasów (19).
  12. Dekalog podstawą zachowań moralnych (20).
  13. Istnienie jedynego Boga (21).
  14. Szacunek dla imienia Boga (23).
  15. Niedziela dniem świętym dla chrześcijan (25).
  16. Sakramenty narzędziem Bożej łaski (29).
  17. Sakrament chrztu świętego początkiem zbawienia (30).
  18. Sakrament bierzmowania wezwaniem do świadectwa (31).
  19. Eucharystia – źródło i szczyt życia chrześcijańskiego (32)
  20. Sakrament pokuty i pojednania (33).
  21. Sakrament namaszczenia chorych (34).
  22. Sakrament święceń (35).
  23. Tomasz Morus – obrońca prawdy (38).
  24. Kościół katolicki wobec reformacji (39).
  25. Życie i działalność Ignacego Loyoli (40).
  26. Katolickie Kościoły wschodnie (41).
  27. Polska krajem wolności religijnej (42).

KLASA III

  1. Prawo naturalne i objawione (2).
  2. Wolność jako dążenie do prawdy i dobra (3).
  3. Kryteria oceny moralnej (4).
  4. Zasady formacji sumienia (5).
  5. Pojęcie grzechu i rodzaje grzechów (6).
  6. Chrześcijańskie rozumienie władzy (10).
  7. Pojęcie dobra wspólnego (11).
  8. Sprawiedliwość i solidarność społeczna (12).
  9. Hierarchiczna wspólnota Kościoła (17).
  10. Kościół diecezjalny (18).
  11. Przykazania kościelne (20).
  12. Celebracja liturgii Kościoła (21).
  13. Tradycje liturgiczne w Kościele katolickim (22).
  14. Układ roku liturgicznego (23).
  15. Sakramentalia katolickie (26).
  16. Modlitwa Pańska jako wzór modlitwy chrześcijańskiej (27).
  17. IV przykazanie Boże – relacje z rodzicami i przełożonymi (29) + miłość do Ojczyzny (30).
  18. V przykazanie Boże o godności i życiu człowieka (31) + grzechy przeciwko życiu (32).
  19. VI i IX przykazanie Boże o czystości i małżeństwie (33).
  20. Aktywny homoseksualizm jako problem moralny (34).
  21. VII i X przykazanie Boże wobec cudzej własności (35).
  22. VIII przykazanie Boże wezwaniem do życia w prawdzie (36).
  23. Miłosierdzie – przymiot i dar Boga (37).
  24. Prawo Boże a prawo stanowione (40).
  25. Świadectwo życia w prawdzie (42).
  26. Pobożność i religijność ludowa (53).
  27. Maryja w polskiej tradycji katolickiej (54).
  28. Rytm życia modlitewnego (55).

KLASA IV – TECHNIKUM

  1. Naturalna i chrześcijańska godność człowieka (1).
  2. Odpowiedzialność za dobro wspólne (5).
  3. Zasady życia społecznego (6).
  4. Patriotyzm tak, nacjonalizm nie (8).
  5. Chrześcijanie a wojna sprawiedliwa (9).
  6. Chrześcijańskie znaczenie pracy (10).
  7. Wiarygodność Biblii (12).
  8. Bóg, w którego wierzymy (13)
  9. Maryja Niepokalana i Wniebowzięta (14).
  10. Kościół a polityka (19).
  11. Szatan wrogiem ludzkości (22).
  12. Opętania demoniczne i egzorcyzmy (23).
  13. Źródła moralności chrześcijańskiej (28).
  14. Szacunek dla imienia bliźniego (29).
  15. Chrześcijanie wobec osób starszych (30).
  16. Obrona życia nienarodzonych (31).
  17. Katolik wobec eutanazji (32).
  18. Prawo do obrony koniecznej (33).
  19. Kościół katolicki wobec kary śmierci (34).
  20. Dawcy życia, czyli podziel się sobą (35).
  21. Moralna ocena klonowania (36).
  22. Kościół katolicki wobec transpłciowości i transseksualizmu (37).
  23. Prawdomówność fundamentem ludzkich relacji (38).
  24. Chrześcijanin wobec dóbr materialnych (39).
  25. Wzór dobroczynności – św. Mikołaj, biskup Miry (43).
  26. Trzeba być dobrym jak chleb – św. Brat Albert i ubodzy (44).
  27. Prawdziwa miłość boli – dzieła św. Matki Teresy z Kalkuty (45).

KLASA IV LO / KLASA V TECHNIKUM

  1. Bóg największym dobrem (1).
  2. Filary życia chrześcijańskiego (2).
  3. Kształtowanie postaw chrześcijańskich (3)
  4. Katolicka tożsamość w dzisiejszym świecie (4).
  5. Akceptacja samego siebie realizacją przykazania miłości (14).
  6. Odkrywanie i rozwijanie własnych talentów (15).
  7. Rozeznawanie powołania życiowego (16).
  8. Powołanie do małżeństwa i życia rodzinnego (17).
  9. Bycie singlem – powołanie czy zrządzenie losu? (18).
  10. Powołanie do wyłącznej służby Bogu (19).
  11. Praca zawodowa jako powołanie (22).
  12. Seksualność Bożym darem (23).
  13. Wartość czystości przedmałżeńskiej (24).
  14. Sakrament małżeństwa w Kościele katolickim (25).
  15. Treść i znaczenie przysięgi małżeńskiej (26).
  16. Przeszkody w zawarciu sakramentalnego małżeństwa (27).
  17. Czy w Kościele katolickim są rozwody? (28).
  18. Rodzicielstwo darem Boga (29).
  19. Katolicy wobec antykoncepcji (30).
  20. Rodzina miejscem wychowania chrześcijańskiego (31)
  21. Obowiązki wobec rodziców (32).
  22. Współczesne wyzwania: egoizm i uzależnienia (33).
  23. Świętość ludzkiego życia (34).
  24. Katolik wobec zapłodnienia in vitro (35).
  25. Moralna ocena aborcji (36).
  26. Dramat samobójstwa (37).
  27. Kościół katolicki wobec osób LGBT+ (38)

[1] W nawiasie podano numery katechez z podręcznika.

[2] Gwiazdką oznaczono katechezy okolicznościowe.

Podobne artykuły

Wydarzenia Wydziału Nauki Katolickiej

Ostatnio opublikowane

Dobór tematów katechez w poszczególnych klasach

W związku z redukcją godzin lekcji religii do jednej tygodniowo, redaktorzy podręczników zaproponowali następujący dobór tematów w poszczególnych klasach.KLASA IDziękujemy za wakacje (1). ...

Kalendarium Wydziału Nauki Katolickiej – Rekolekcje dla katechetów świeckich

19-21 wrześniaRekolekcje dla katechetów świeckich (I seria): „Nie służymy sprawie przegranej”. Ośrodek KSM „Nadzieja” w Wybrzeżu k. Dubiecka. Początek w piątek o...

Zmarła Weronika Pałacka, mama ks. Łukasza Pałackiego proboszcza parafii pw. św. Maksymiliana Kolbe w...

Zmarła Weronika Pałacka, mama ks. Łukasza Pałackiego, proboszcza parafii pw. św. Maksymiliana Kolbe w Wołkowyi.Pogrzeb odbędzie się w środę, 27 sierpnia 2025 r. w...

Jubileuszowa Pielgrzymka Osób Starszych i Chorych do Kalwarii Pacławskiej

W sobotę, 23 sierpnia 2025 r., w Sanktuarium Męki Pańskiej i Matki Bożej Kalwaryjskiej w Kalwarii Pacławskiej odbyła się VII Archidiecezjalna Pielgrzymka osób starszych i i ludzi chorych. Na zaproszenie Duszpasterstwa Chorych...

Dożynki w Tyrawie Wołowskiej

Dzisiaj dziękujemy Panu Bogu za chleb. Szanujemy ten chleb, niech ten chleb, który dzielimy, także w czasie Eucharystii i ten chleb, który dzielimy, choćby...